Dokumenty wydane przez Komisję porządkową pow. grodzieńskiego

Zaczęty przez Adrian, Czerwiec 19, 2016, 11:18:23 AM

Poprzedni wątek - Następny wątek

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

Adrian

Dokument zawiera protokoły sporządzone w toku prac komisji w trakcie trwania powstania kościuszkowskiego. Materiały nie zawierają niestety spisów osób i rodzin z terenu dawnego powiatu grodzieńskiego (jak np. materiały komisji z terenu woj. krakowskiego), ale w ich treści znajduje się sporo informacji nt. sytuacji gospodarczej i wojskowości, a także wiele informacji nt. niektórych rodzin z tego terenu. Tekst pisany po polsku, w większości przypadków czytelnym pismem. Materiał stanowi dobre uzupełnienie do historii ziemi grodzieńskiej. Oryginał przechowywany w Bibliotece Kórnickiej.

SKAN: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=134364&from=&dirids=1&ver_id=&lp=3&QI=

Komisje Porządkowe Cywilno-Wojskowe – kolegialny organ administracji terenowej (o charakterze samorządowym) w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Komisje Porządkowe zostały powołane do życia przez Sejm Czteroletni [1] i działały w latach 1789–1795. Składały się z komisarzy, wybieranych na 2-letnią kadencję na sejmikach gospodarczych przez szlachtę danego obszaru, a po 1791 roku, kiedy uchwalono Prawo o miastach, także z trzech komisarzy miejskich. Ostatecznie ich skład wynosił szesnastu członków w Koronie i piętnastu na Litwie. Powoływano je dla różnych jednostek podziału terytorialnego państwa: województw (np. Wielkopolska), ziem (np. Mazowsze) czy powiatów (Litwa i część Korony). Decyzje podejmowano w nich większością głosów, a minimalny komplet, potrzebny do działania, wynosił trzy osoby.

Komisje Porządkowe podlegały komisjom rządowym policji, skarbowej, wojskowej i edukacji, a także królowi w Straży Praw i sejmowi. Do ich kompetencji należał nadzór nad handlem, rzemiosłem, komunikacją, rolnictwem, opieką społeczną i ochroną przeciwpożarową, szkolnictwem, kontrola ruchu ludności, statystyka demograficzna,a także pobór podatków, rekrutacja poborowych, zakwaterowanie żołnierzy i ich zaopatrzenie, nadzór nad stanem dróg i mostów[2]. W trybie sądowym Komisje orzekały w sprawach między wojskiem a cywilami. Przejęły tym samym kompetencje starostów (których urząd zlikwidowano) , a także sejmików, jako urzędów samorządu lokalnego. Ogółem w Rzeczypospolitej powołano 72 Komisje, z czego 49 w Koronie i 23 na Litwie[3]. W roku 1792 większość Komisji zostało zlikwidowanych przez władze Konfederacji targowickiej, jednakże część z nich wznowiła swoją działalność podczas insurekcji kościuszkowskiej. Ostatecznie przetrwały do III rozbioru Polski w 1795 roku.
[za:] https://pl.wikipedia.org/wiki/Komisje_Porz%C4%85dkowe_Cywilno-Wojskowe