Krótkie opisy parafii grodzieńskich

Zaczęty przez A. Rybalko, Październik 12, 2017, 12:50:06 PM

Poprzedni wątek - Następny wątek

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

jgniedziejko

#60
Pani Alicjo,
z tego, co mi wiadomo, to Baehrowie z parafii Sidra i Suchowola to ci sami. Najpierw mieszkali w Dworze w Grodzisku, a później przenieśli się do Makowlan, które przejęli po Rembielińskich. Po 1852 r. Makowlany należały do rodziny Baehrów – najpierw Ottona seniora (zm. w 1872 r.), marszałka szlachty powiatu sokólskiego, zwolennika uwłaszczenia chłopów, a następnie do Ottona juniora (zm. w 1907 r. w Makowlanach), powstańca 1863 r. i sybiraka, znanego sadownika. Później dobra były własnością Mariana (zm. 1943 r.), naczelnika powiatu sokólskiego (w 1918 r.), a od 2 maja 1928 r. należały do Stanisława Baehra (do 1939 r.), który odziedziczył je po ojcu – Henryku Adamie Baehrze.  (szerzej o Makowlanach http://www.ogrodowy.minigo.pl/index.php/page/makowlany)

Wspomniany Henryk Baehr h. Ursus (1880-1914) był najmłodszym synem Ottona juniora i Zofii z Kleczkowskich h. Cholewa (której ojciec Erazm był uczestnikiem powstania listopadowego i zesłańcem, a sama Zofia urodziła się na zesłaniu) oraz wnukiem Ottona seniora i Katarzyny z Hoffmanów.  Bracia Henryka to właśnie:
- Marian Baehr (1879-1943), architekt, właściciel majątku Mościcha (pow. sokólski) który był mianowany starostą sokólskim (co najmniej do lutego 1921 r.). Następnie był starostą w Bielsku Podlaskim (co najmniej październik 1921–kwiecień 1923 r.) oraz w okresie od listopada 1923 r. do listopada 1929 r. i starostą szczuczyńskim w Grajewie. Był żonaty z Ireną Skarbek-Kiełczewską (ur. 1893 r., zm. 1984 r.), z którą miał dwóch synów: Olgierda (ur. 1927 r.) prawnika i Wacława (ur. 1928 r.). (https://www.grajewiak.pl/index.php/biogramy/4-baehr-marian)
- Wacław Baehr (1876-1939), wybitny biolog-genetyk nominowany nawet do nagrody Nobla. źródło: (https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_Baehr)

Odnośnie Pani przodka, to trudno mi powiedzieć. Zakładając jednak, że to prawda, to w spisie z 1864 w Suchowoli w domu moich przodków Busłowskich pod nr 37 mieszkała siostra wspomnianego przez Panią Jana - Teofila Karpowiczówna. W spisie występuje jakiś Jan Karpowicz z Suchowoli z żoną Krystyną, ale raczej nie o niego chodzi, bo miał lat 56, a żona 30, w domu po nr 150 https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:3Q9M-C9BH-573J-D?i=803

Panie Albinie,
stworzenie opisu nie było tak dużym problemem po indeksacji. Część materiału miałam już po opisie przygotowanym dla Jamińskiego Zespołu Indeksacyjnego, a resztę łatwo zanalizować posiadając wszystko w Excelu. Magisterki bym nie mogła z tego napisać, bo skończyłam logistykę ;), a doktorat robię z zarządzania (logistyką i transportem kolejowym), więc też nie po drodze. Chociaż przyznam, że kiedyś czytałam porządny doktorat z historii napisany właśnie na podstawie analizy metryk z kilku parafii z odniesieniami również do wybranych podlaskich parafii. Można byłoby napisać z tego artykuł, ale dobrze byłoby go oprzeć na dekadach i porównać, przykładowo, zmieniała się popularność nadawania dzieciom imion w zależności od dekady i okresu w roku.

Wszystkiego dobrego w Nowym Roku!
Pozdrawiam serdecznie,
Joanna Gniedziejko

Albink

#61
Nie o opis mi chodziło, tylko ogrom pracy przy indeksacji. Przeczytać i przeanalizować tyle materiału nie jest rzeczą prostą, tym bardziej mając takie zasoby, często nieczytelne, z brakami, różnymi charakterami pisma, często radosną twórczością itd. Rozumiem, że skromność  :D jest pozytywną cechą charakteru, ale ci co indeksują wiedzą o czym piszę. Ja za kilka dni wysyłam do geneteki indeksy z Dąbrowy z lat 1837-1848, niestety nie tak "treściwe", tylko z podstawowym informacjami. Szkoda mi czasu na odcyfrowywanie tych w wielu przypadkach niezbyt czytelnych danych. Za ten czas zindeksuje się większą ilość metryk. A zainteresowani będą mogli przy okazji zobaczyć, jak wyglądała kiedyś metryka po kilkakrotnym kliknięciu w klawiaturę komputera. A tak tylko przepisują gotowca z indeksów i w ciągu kliku godzin mają swoje drzewo genealogiczne, nie wiedząc jak wygląda nawet księga metrykalna. No i z naszych indeksów korzystają również tzw. zawodowi genealodzy przy okazji kasując niezłe kwoty za swoje usługi, szczególnie dla zagraniczniaków. A my naiwniacy i frajerzy zostajemy ...no nic, idę szykować petardy  ;D
Pozdrawiam
Pozdrawiam
Albin

Gordian

Pani Joanno
Tak jak inni jestem pełen podziwu dla pani pracy.
Mam pytanie: Z parafii Suchowola pochodził ks. Konstanty Kretowicz - proboszcz w Wlk. Eysymonttach. Urodził się podobno w miejscowości Dubaśne? a zmarł w Wlk. Eysymonttach w 1924 roku po zakończonym nabożeństwie maryjnym.
Czy w metrykach suchowolskich trafiła Pani na to nazwisko? Bratem Konstantego był Jan Kretowicz również ksiądz - zmarły bodaj w 1953 roku w Wilnie
Pozdrawiam z Nowym Rokiem
Gordian

Albink

#63
Może ja odpowiem na zadane pytanie, p. Joanna najwyżej coś uzupełni. W kol. Dubasiewskiej żyło kilka rodzin Kretowiczów. Można wejść na genetekę i tam pokazuje się nazwisko Kretowicz w parafii Suchowola. W jakim wieku byli zmarli księża? To zawęziłoby ewentualne poszukiwania ich metryk chrztu.
Pozdrawiam
Albin

A. Rybalko

#64
Cytat: jgniedziejko w Grudzień 31, 2019, 07:40:23 PM
Pani Alicjo,
(...) Odnośnie Pani przodka, to trudno mi powiedzieć. Zakładając jednak, że to prawda, to w spisie z 1864 w Suchowoli w domu moich przodków Busłowskich pod nr 37 mieszkała siostra wspomnianego przez Panią Jana - Teofila Karpowiczówna. W spisie występuje jakiś Jan Karpowicz z Suchowoli z żoną Krystyną, ale raczej nie o niego chodzi, bo miał lat 56, a żona 30, w domu po nr 150 https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:3Q9M-C9BH-573J-D?i=803
(...)

Witam wszystkich już w Nowym Roku!
Pani Joanno, żeby było śmieszniej: istniał też Jan Karpowicz z żoną Anną i to akurat w Kuźnicy, gdzie mój prapradziad tymczasowo zamieszkiwał. I nawet wiekowo pasujący. Męczymy się z tą rodziną już od dobrych 10 lat, ale mimo wydatnej pomocy znawców tych okolic, jak pan Albin, nie znaleźliśmy dotąd metryki ślubu Jana Karpowicza i Franciszki z domu Chorąży, tak gdzieś około 1857-1858 roku. Jedyne co mamy, to obie metryki zgonu w parafii Kundzin oraz nagrobek Jana Karpowicza na cmentarzu w Sokółce, liczący się do najstarszych zachowanych (1892). Tylko metryka ślubu może nas przenieść o pokolenie i potwierdzić przypuszczenia.

Teofila Karpowiczówna - to nawet pasuje, jedna z córek Jana i Franciszki miała na imię Teofila.

Projekt indeksacji parafii grodzieńskich w moim wykonaniu (po 5 lat z każdej) powstał niegdyś z tej niemożności znalezienia przodków Jana Karpowicza i Franciszki Chorąży. Planowałam wyłonić "gniazda" , a potem przeszukać wybrane parafie. To dosyć pracochłonny zamiar, ale wiedziałam, że przy okazji powstanie piękny zbiór danych, który można wykorzystać również na inne sposoby. Robota mnie wciągnęła do tego stopnia, że właściwie zapomniałam o pierwotnym celu. Liczę jakoś na to, że inni dla mnie sprawę wyjaśnią, podczas gdy ja dobrze się bawię wyjaśniając sprawy dla innych. Czyli: każdy je to co lubi, jak powiedział Miś Uszatek.
   

A. Rybalko

Pani Joanno,

dziękuję za tyle danych o rodzinie Baehr. Ta rodzina zasługuje na osobny wątek na forum. Dodam jeszcze moje trzy grosze. Przeglądałam kiedyś listę dawnej szlachty westfalskiej. Okazało się, że dwa rody mają coś wspólnego z Grodzieńszczyzną: to Bisping i Baehr. Hannover nie jest daleko od Westfalii, pewnie były to różne odnogi jednego rodu.   

jgniedziejko

Odniesienia do księdza Jana Kretowicza (którego nazwisko w opracowaniu pisane było również jako Krestowicz) znalazłam w książce BOJOWNICY KAPŁANI  ZA SPRAWĘ KOŚCIOŁA I OJCZYZNY CZĘŚĆ DRUGA. DAWNA LITWA I BIAŁORUŚ opracowanej przez biskupa Pawła Kubickiego i wydanej w Sandomierzu w 1936. (dostęp http://pbc.biaman.pl/Content/41275/92293.2%20t.2.pdf)

CytatKs. kan. Jan Kretowicz, prob. par. pobernardyńskiej w Wilnie, nie tylko łaskawie użyczył nam księri, o której wyżej jest mowa, ale nadto nadesłał pewne szczegóły, dotyczące tej smutnej, prześladowczej historii, które podajemy tu w dosłownym ich brzmieniu: 1 ,,W roku 1895, zaraz po wyświęceniu na kapłana, zostałem naznaczony na wikariat do Ostrejbramy, wówczas rozległej parafii, a byliśmy tam tylko we dwóch: proboszczem ks. Wiktor Frąckiewicz, kapłan wielkich zasług i cnót i ja, któremu. wypadło od pierwszej chwili objąć prawie samodzielnie część duszpasterstwa, jak: śluby, chrzty, akta Urz. St. C. itd .. .
s. 359
Cytat,, W r. 1899 zostałem przeniesiony z Ostrej bramy na stanowisko proboszcza parafii pobernardyńskiej w Wilnie i tu wraz z aktami kancelarii Urz. St. C. znalazłem księgę alfabetyczną z nazwiskami uporstwujuszczych.
s. 360

W Słowniku Biograficznym sporządzonym na końcu Dzienników ks. Jerzego Matulewicza, w których ks. Kretowicz jest kilkukrotnie wspominany, (dostęp https://matulaitis.weebly.com/uploads/9/7/1/1/9711567/dziennik.pdf) można znaleźć następujący biogram
CytatKretowicz Jan (1871-1956), proboszcz parafii św. Franciszka w Wilnie, wicedziekan.
s. 287

Przyznam jednak, że nigdzie nie znalazłam potwierdzenia, przynajmniej na przejrzanych stronach internetowych, że księża Kretowicze pochodzili z parafii Suchowola.
Pozdrawiam serdecznie,
Joanna Gniedziejko

wd

Cytat: Albink w Grudzień 31, 2019, 08:23:05 PM
No i z naszych indeksów korzystają również tzw. zawodowi genealodzy przy okazji kasując niezłe kwoty za swoje usługi, szczególnie dla zagraniczniaków. A my naiwniacy i frajerzy zostajemy ...no nic, idę szykować petardy  ;D
Pozdrawiam

----------------

Wydaje mi się, że powyższe zjawisko dałoby się ograniczyć. Poprzez publikację indeksów ograniczonych do imienia i nazwiska oraz miejsca i roku, w którym zaistniał odpowiedni fakt. Wtedy lenie i "zawodowcy" musieliby sięgnąć sami do źródeł. Ale pewnie tak się nie stanie...

Gordian

Cytat: Albink w Styczeń 01, 2020, 09:33:00 AM
Może ja odpowiem na zadane pytanie, p. Joanna najwyżej coś uzupełni. W kol. Dubasiewskiej żyło kilka rodzin Kretowiczów. Można wejść na genetekę i tam pokazuje się nazwisko Kretowicz w parafii Suchowola. W jakim wieku byli zmarli księża? To zawęziłoby ewentualne poszukiwania ich metryk chrztu.
Konstanty Kretowicz to rocznik 1882, Jan Kretowicz to rocznik 1871 - w genetece tych roczników nie ma.
W bibliotece Wróblewskich pod sygn. F342-7888 (Fond 342 to Vilniaus kunigų seminarijos fondas) jest dzieło:
Опись документов крестьянина Гродненской губ. Сокольского уезда Трофимовской вол. Ивана Викентьева Кретовича. z 1891 roku
Czyli wtedy starszy z Kretowiczów poszedł do seminarium.
Jest też info po litewsku:
Kretovičiaus Ivano, stojančio į Vilniaus kunigų seminariją, dokumentai, tame tarpe: išrašas iš Suchovolsko bažnyčios metrikų knygos, Gardino gubernatoriaus raštas apie politinį lojalumą, Siedlecko vyrų gimnazijos liudijimas, stojamųjų egzaminų lapas
Z tego to ja tylko zrozumiałem że metryka chrztu jest z Suchowoli
Natomiast o Konstantym jest dzieło F342-18151 Опись документам Константина Кретовича
info po litewsku mówi:
Konstantino Kretovičiaus, stojančio į Vilniaus kunigų seminariją, asmens byla: krikšto metrikų išrašas iš Suchovolės bažnyčios metrikų knygų, pasas, susirašinėjimas dėl karo prievolės atidėjimo, vaistininko padėjėjo mokslo liudijimas.
Z tego to zrozumiałem tylko że ochrzczony został w Suchowoli.
Pozdrawiam
Gordian

Albink

Jeżeli komuś to potrzebne, to będąc w Białymstoku mogę sprawdzić w AA, czy w podanych latach są te metryki chrztów Kretowiczów.
Pozdrawiam
Albin

Gordian

Panie Albinie proszę się nie trudzić. Do AA mam bardzo blisko - tylko wolnego czasu nie mogę znaleźć
Pozdrawiam

Sławomir Olczyk

Dzisiaj jest rocznica urodzin nie tylko Józefa Jodkowskiego, ale i Józefa Klukowskiego z par. Repla. Ciekawe czy ostały się akty chrztów tej rodziny. Mieszkali w folwarku Suhaki.

Pozdrawiam serdecznie.

A. Rybalko

Dane parafii   Czerlona (gr.-kat.)

Oceny dokonano na podstawie indeksów z lat 1782-1794 (do lutego).

Rocznie   30-50 urodzeń
      10-15 małżeństw
      20-30 zgonów
Uwagi:
a)   Parafia przy klasztorze bazylianów, obsługiwana przez zakonników.
b)   Podobnie jak w innych parafiach unickich najczęściej brak danych o pochodzeniu społecznym wiernych. Z uwagi na to, że szlachetnie urodzonych jednak zapisywano jako takich, można stwierdzić, że wierni byli przeważnie chłopami. Niektórzy – a nie było ich wielu - zostali zapisani jako poddani klasztoru, wsie Kozakowce i Mikłaszowce należały do bazylianów.
c)   Najbliższymi parafiami katolickimi były Kamionka i Łunna, ta ostatnia jednak znajdowała się za Niemnem. Trafiają się też wierni z unickiej parafii Skidel.
d)   Jedna z wsi miała w metrykach rekordową liczbę nazw: Mitłaszówka, Mikoszowicze, Mikłaszowce, Mikaszowce, Mikoszowce, Mikołaszowce, Miłaszowce. Na mapie międzywojennej podana jest nazwa Mikłaszowce.
e)   Metryki czerlońskie są dokładne i pisane przeważnie wyraźnym i pięknym charakterem pisma. Początek księgi zdobią nawet kolumny oplecione bluszczem i stylizowane kwiatki w donicach, wyraźne jest staranie o piękny wygląd zapisów. Zdarzają się niestety dość duże luki czasowe i nie wiadomo, czy nie było wydarzeń metrykalnych, czy też wierni udawali się po sakramenty gdzie indziej.
f)   Zakonnicy lubowali się w imionach zdrobniałych, szczególnie żeńskich. Stąd Janek, Daniłko, Dmitruk, ale Magdusia, Kasia, Marysia, Marianka i moja absolutna faworytka Hapusia – są to imiona nie dzieci, tylko ich rodziców. Ten trend jest zauważalny również w innych parafiach unickich i sprawia, że wydają się one cieplejsze i bardziej ludzkie niż katolickie.
g)   Jedna z niewielu parafii, gdzie kobiety bywały nie tylko matkami chrzestnymi, ale i świadkami ślubu.
h)   Duża śmiertelność dorosłych, stosunkowo częste małżeństwa wdów i wdowców.
i)   Metryki zgonów często bez zarzutu, choć zdarzają się luki oraz całe roczniki bez jednego zgonu dziecięcego.
j)   Niemen stawał się czasem przyczyną śmierci: w ciągu tych dziesięciu lat utonęło w kąpieli dwóch chłopców 15-letnich, oraz dziewczynka 9-letnia. Zła przygoda spotkała ekonoma Jana Skalskiego i kucharza Dymitra Łapickiego z dworu w Kowszowie ,,...obydwóch pozostających w służbie JWP Stawiskiego skarbnika zakroczymskiego, którzy przewożąc się przez Niemen dnia 1 maja potonęli."
k)   W metrykach czerlońskich wymieniono sporo osób wraz z ich zawodami czy zajęciami. Są to albo ekonomowie z różnych miejscowości, albo służba dworu czerlońskiego czy też klasztorna.
l)   Ekonomowie: Jan Foltowicz (Czerlona, 1783), Stanisław Głowacki (Suchenicze, 1783), Tadeusz Wroczyński (klucz kotrzański, 1784), Ludwik Bołtrymowicz (Czerlona, 1785), Jan Rusinowski (Mikłaszowce, 1787), Jan Jodkowski (Ławna, 1788), Paweł Zaleszewski (Czerlona, 1789).
m)   Służba w Czerlonie: Józef   i Hanna Czerniawscy (ogrodnicy); Grzegorz i Anna Żurawkiewicz (ogrodnicy); Stefan Nowartowicz (ogrodnik); Michał Macewicz (ogrodnik); Grzegorz Sużanowicz (ogrodnik); Piotr i Marianna Wołczkiewicz (tkacze), Józef i Marianna Sużanowicz (tkacze); Karp Hrehorowicz (kucharz), Mikołaj Składan (młynarz); Janko Gudas (kowal; nota bene ,,gudas" oznacza po litewski ,,Białorusin").
n)   Służba w klasztorze: Ignacy Wysocki (kucharz), Michał Byszkało (pastuch), Dymitry Tutasz (parobek).
o)   W latach 1788 i 1789 wymieniony jest Franciszek Czerniawski jako organista klasztorny, natomiast w 1790 roku odnotowany został jego ślub już jako organisty z Łunny.

Wymienione w metrykach miejscowości

Miasto: brak
Dwory: Broskowszczyzna (Tomasz Grodecki komornik powiatu grodzieńskiego), Czerlona (ekonom Piotr Zaleszewski), Kowszowo (dzierżawca Maksymilian Stawiski a. Stawiński skarbnik zakroczymski).
Okolice (rodziny): Rusinowce (Eysymont, Jurowski, Kondracki), Soroczyce (Eysymont, Krupel).
Wsie: Chaniewicze, Charcica, Chwojniany, Czerlona, Czerlonka, Grobelka, Jabłonowo, Kamieńczany, Kaszubińce, Kotra, Kowszowo, Kozakowce, Kucharze, Ławna, Mikłaszowce, Nowosiołki, Przewóz Czerloński, Radziwonowicze, Rusinowce, Ryski, Soroczyce.

Duchowieństwo

Proboszczowie: Jan Pietraszkiewicz (1782), Patrycy Gromnicki (1782-1783), Anastazy Kononowicz (1783-1789), Dometiusz Budkiewicz (1789-1790), Jan Lipiński (od 1790)
Zakonnicy: Korneli Bobrowicki, Teodozy Danielkiewicz, Sebastian Jurkiewicz, Samuel Lachowicz, Filip Lewandowski, Melety Lewaszkiewicz, Filip Łabencki, Teofil Makowiecki, Meletiusz Marsch, Andrzej Mieczyński, Makary Miesiąc, Florenty Obryski, Patrycy Olszewski, Justyn Przecławski, Juliusz Rey, Józef Stajkiewicz, Anatoli Suraż, Józef Szachno, Izydor Tonkiel (?), Szymon Wojniłowicz, Patrycy Zieliński, Demetry Żyłko.
Goście duchowni: Mikołaj Eysymont proboszcz nowodworski

Uwagi:
a)   Warto przeczytać dokładniej imiona i nazwiska duchownych – zawierają w sobie melodię tych stron, gdzie splatały się ze sobą dwie tradycje wschodnia i zachodnia.
b)   Wizytacje zwierzchności w parafii odbywały się dość często - co roku. Żaden z wizytatorów nie był jednak usatysfakcjonowany stanem ksiąg metrykalnych. Czasem graniczyło to wręcz z umyślnymi szykanami. Na przykład ks. Porfiriusz Skarbek Ważyński pisał tak: ,,przejrzałem tę księgę metryk chrzestnych parochii naszej Czerlony, których zapisywanie miejscami niedbałe i z Przepisem listu Cyrkularnego od przeszłego Urzędu prowincjalskiego wydanego niezgodne naganiłem, i żeby też metryki napotym z należytą starannością zapisywane były, surowo przykazałem". Po paru takich naganach, Skarbek zagroził karami, jeżeli sytuacja się nie polepszy. O ironio losu, po zmianie proboszcza metryki były pisane niechlujnie, nazwiska poprzekręcane, informacji nie przybyło – a nowy wizytator nakazywał poprawę delikatnym tonem i księgi podpisywał...
c)   Należy zaznaczyć, że wizytatorzy bywali w większości ludźmi wykształconymi, mieli wyrobiony charakter pisma i stosowali niemal współczesną interpunkcję.
d)   Sebastian Jurkiewicz był superiorem klasztoru, Juliusz Rey i Patrycy Zieliński – kaznodziejami, Teofil Makowiecki – ,,starszym".
e)   W parafii zdarzali się goście, którzy udzielali sakramentów mimochodem. Ot np. ksiądz Hieronim Kisielewski, który napisał po prostu: ,,(...) za interesem będący ochrzciłem (...)".
f)   Ksiądz Mikołaj Eysymont gościł w parafii w lutym 1783 i został chrzestnym ojcem nawróconej żydówki, która zaraz potem wstąpiła w związki małżeńskie. W obu ceremoniach uczestniczył cały kwiat miejscowej szlachty, a chrztu udzielił sam przeor Sebastian Jurkiewicz.


A. Rybalko

Dane parafii   Jeziory

Oceny dokonano na podstawie indeksów z lat U 1767-1801, M 1773-1818, Z 1785-1818. Kilkanaście metryk pochodzi z lat 1698, 1700, 1732, 1733 – należą do księgi, zostały przepisane tą samą ręką zapewne z niezbyt dobrze zachowanego oryginału.
Brak metryk UMZ 1799.05.-12, 1800.01.-04, 1801.05.-12

Rocznie   20-40 urodzeń
      15-30 małżeństw
      20-40 (kilka-około 80) zgonów

Uwagi:
a)   O Jeziorach napisano na stronie Rodów Grodzieńskich bardzo wiele. Jednak niektórych aspektów tej parafii dotąd brakowało, co niniejszym uzupełniam.
b)   Parafia Jeziory to chyba najtrudniejsza z parafii grodzieńskich. Genealodzy natrafią tu na wiele problemów, przeszkód, luk itd. Trudność polega na jakości zachowanych kopii metryk. Metryki dotyczące 18 wieku na oko wyglądają pięknie, są bowiem czysto przepisane bardzo czytelnym charakterem pisma. Bliższa lustracja przynosi z początku rozczarowanie, później genealog wzdycha ze zgrozą: ,,Boże, Ty widzisz i nie grzmisz!"
c)   Nawet jeżeli przepisywał metryki któryś z księży nie pracujących w tej parafii, to jak można pisać: z Tarej Rudy (ze Starej Rudy), z Zolenicz (z Olenicz) albo z Trupina (ze Strupina)? Przypuszczam jednak, że pracował tu ksiądz Antoni Pańkiewicz... Oto przykład zapisu z 1805 niewątpliwie jego ręką i z jego gramatyką: ,,Szkołki żadnej niemasz Szlachta po swoich domach uczo swoie Dzieci."
d)   Jeżeli sprawy pisowni zostawimy na stronie, to najgorszym grzechem kopisty było opuszczanie metryk. Istnieje niestety tylko jeden dowód w postaci dwóch kopii 1797 roku. W jednej jest 19 metryk ślubu, a w drugiej – 13. Podobnie wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o chrzty z tegoż roku. To już grubszy numer, niż przekręcanie nazwisk, opuszczanie miejscowości, powtórne zapisy tych samych par z innym dzieckiem. Narasta podejrzenie, że i pozostałe lata zostały przepisane bardzo wybiórczo.
e)   Parafia w dużej części ,,szlachecka", jednak ze względu na brak konsekwentnych zapisów pochodzenia społecznego nie da się ustalić dokładnego odsetka. Należy tu też zaznaczyć, że przed 1800 rokiem wiele zapisów o pochodzeniu było błędnych: szlachetni zostali zapisani jako pracowici, a pracowici jako szlachetni. Ale i tak stany stykały się tu ze sobą bardziej niż gdzie indziej, zapraszano się na kumów, zawierano małżeństwa z pominięciem różnic stanowych.
f)   Wiadomo skądinąd, że parafianie unickiej parafii Jeziory byli przede wszystkim pochodzenia włościańskiego. W parafii tej rejestrowano zresztą dwa razy więcej chrztów rocznie (około 60) niż w parafii katolickiej.
g)   Zwraca uwagę duża liczba zawieranych związków małżeńskich w stosunku do liczby chrztów rocznie. Wygląda na to, że ludzie pobierali się w kościele katolickim, natomiast potomstwo chrzcili w jednej z okolicznych cerkwi unickich, które były po prostu dogodniej położone. Metryki z cerkwi w Hubince, Kotrze, Kozłowiczach zachowały się tylko szczątkowo i to z okresu późniejszego. Taki stan rzeczy może doprowadzić do rozpaczy niejednego poszukującego.
h)   Inną właściwością parafii jest duża różnorodność nazwisk. Stosunkowo niewiele jest rodzin, które chrzciły w parafii więcej niż jedno czy dwoje dzieci. Po części przyczyniali się do tego stanu rzeczy przyjezdni i ,,odjezdni", może też konkurencyjne parafie unickie.
i)   Parafia Jeziory jest jak dotąd jedyną parafią grodzieńską, gdzie na matki chrzestne poproszono... Żydówki. To pewnie ,,zasługa" księdza Pańkiewicza. Musiałam przecierać oczy: w 6 października 1793 chrzczono dwoje niemowląt z rodzin Zmitruk i Karnicki, w pierwszym wypadku chrzestnymi byli Nochim Lachman i Chajka Lejbowa, w drugim – Józef Turuny i Chajka Mowszowa.
j)   Jeden ślub odbył się 1 stycznia 1797 roku i to po 3 zapowiedziach! Kilkanaście ślubów zawarto również w okresie postu w marcu i to najczęściej bez indultu – to jeszcze jeden dowód lekceważenia wymogów kościelnych przez księdza Pańkowskiego. Albo dowód jego szczególnej nieuwagi przy pisaniu: marzec czy maj – wsio rawno.

Wymienione w metrykach chrztów miejscowości

Miasto: Jeziory

Dwory (rodziny): Broskowszczyzna (Ekiert, Grodecki), Hołowacze (Wołkowycki), Jeziory (Ponikwicki), Korczyk (Dobrzylewski, Klimontowicz, Malinowski, Niemczynowski, Wincza), Kozieje (Imbut, Komar), Migowo (Wołkowycki), Paniuki (Lenczewski), Skołubów (Janczewski), Strupin (Eysymont, Lenczewski, Strupiński), Stryjówka (Dawnor, Eysymont, Jankowski, Songin, Szuman), Zadubie (Korsak, Nowomiejski, Szymanowski, Zakrzewski), Żydomla (Kochanowski).

Okolice (rodziny): Bylczyce (Bylczyński, Dobrzylewski, Horbaczewski), Cydziki (Cydzik, Rouba), Ejsmonty (Brzozowski, Czarniawski, Eysymont, Hryniewicz, Kamieński, Kudziewicz, Lenkiewicz, Minuczyc, Oleński, Sierkuciewski, Tatarowski, Tołoczko), Jurewicze (Bylczyński, Cydzik, Doliński, Jurowski), Kotra (Gintowt, Obuchowski, Rymkiewicz, Siemaszko, Strzałkowski), Kozłowicze (Horbaczewski, Kozłowicki, Sadłucki, Stawiski, Trzeciak), Obuchowskie (Eysymont, Lisowski, Obuchowski, Sasinowski), Orechwicze (Bohatyrewicz, Browczyński, Czarniawski Eysymont, Łabeński, Malinowski, Michałowski, Oleński, Orechwa, Osipowicz, Starzyński, Tołoczko, Wołkowycki), Starzyna (Branicki, Czarniawski, Hryniewicz, Minuczyc, Mitkiewicz, Morozowski, Płoński, Sierkuczewski, Starzyński), Tołoczki (Brzozowski, Czarniawski, Eysymont, Konstantynowicz, Kozicz, Sieklucki, Szelpach, Tołoczko), Zapole (Eysymont, Tołoczko).

Wsie: Bednarze, Bobrowszczyzna, Bondary, Borda, Broskowszczyzna, Budowla,  Hłuszniewo vel Łuszniowo, Kołobyszki, Korczyk, Łazy, Liszczyce, Łokno, Nowa Ruda, Ostrów, Porzecze, Sałacie, Stara Ruda, Stryjówka.

Duchowieństwo

Proboszczowie i administratorzy: Konstanty Bylczyński (przed 1767-1785), Antoni Pańkowski (1785-1809), Piotr Jaszewicz franciszkanin (listopad 1809-marzec 1810), Benwenuty Kwiatkiewicz (1810-1812), Marcin Gruszecki (1812-1814), Tomasz Kęstowicz bernardyn (wrzesień 1814-styczeń 1816), Lucjan Minejko bernardyn (styczeń-sierpień 1816), Cyprian Wertell (1816-1817), Leon Gajewski (1817-po 1818).
Księża uniccy: Mikołaj Sawaszkiewicz (1802), Józef Kuczyński (cerkiew Jeziory, 1809, 1816-1818), Antoni Bohdanowicz (1816, 1817), Jan Borkowski (cerkiew Komołowska, 1817), Gabriel Sawicz (1817, wikary cerkwi skidelskiej), Eliasz Łapuszyński (1818, Żydomla).
Goście duchowni: biskup unicki Dawid Pilchowski, Godyli Godlewski, Ludwik Urbanowicz (styczeń 1802), Teodor Ambrożewicz (styczeń 1802), Rutyli Godlewski (styczeń-luty 1802), Ambroży Gawrok (kwiecień-sierpień 1802), Gabriel Rafałowicz (unita?), Józef Protasewicz (unita?), Julian Sangowicz (1809), Dominik Wojtkiewicz (1810), Leon Pietraszkiewicz karmelita (1816), Markolin Jachimowicz zakonu kaznodziejskiego (1816).

Uwagi:
a)   Tylko dwaj proboszczowie Bylczyński i Pańkowski działali w parafii na przestrzeni co najmniej 40 lat, co jest rzadkim ewenementem w tym okresie na Grodzieńszczyźnie.
b)   Brak metryki zgonu Bylczyńskiego, znana jest jednak dokładna data podjęcia obowiązków przez Pańkowskiego (27.02.1785), który zapisał to po łacinie w kopii metryk ślubów i chrztów, z zaznaczeniem, że nastąpiło to po zgonie poprzedniego proboszcza.
c)   Nieznana jest data sporządzenia kopii od 1698, wiadomo jednak, że po 1785 roku ,,pisarzem" był ksiądz Pańkiewicz. Niektóre partie zapisu nasuwają przypuszczenie o zaburzeniach koordynacji, pamięci i rozumienia, a te można wytłumaczyć tylko stanem upojenia alkoholowego. Przepadają poszczególne litery, końcówki imion i nazwisk, ,,juni" zmienia się w ,,januar", ślubują sobie Jerzy Sinkiewiczówna i Anna Rohanczykówna... Najgorzej dostało się prezbiterowej Elżbiecie Kuczyńskiej czyli popadii, która była często zapraszana na matkę chrzestną: raz zapisano ją Kuchadzińska, a raz – ,,Elżbieta uxore Prezbiterczynski" – czyż to na trzeźwo pisane?... (,,uxore" znaczy małżonka").
d)   Pańkiewicz budził się z transu, kiedy dochodził. do odnotowywania chrztów w rodzinach prominentów - wtedy wpisywał wyraźnie i dużymi literami, że to on chrzcił. Na wszelki wypadek, może się kiedyś przyda...
e)   Istnieje metryka zgonu księdza Pańkowskiego, który zmarł 17.01.1809, ponoć jako 80-letni staruszek. Jest to pierwsza metryka zgonu od listopada 1808. Ostatni chrzest, udzielony przez Pańkowskiego, datowany jest 07.01.1809. Zgon księdza być może spodziewany, w tym czasie gościł na plebanii ks. Julian Sangowicz, znany z parafii Indura, który nie tylko zanotował datę zgonu proboszcza, ale i ochrzcił w następnych dniach kilkoro niemowląt.
f)   Wygląda na to, że parafia jeziorska była przez długi czas nie obsadzona. Od 10.01.1809 chrztów udziela, co prawda, bardzo nieregularnie, paroch unicki Józef Kuczyński. W październiku 1809 roku pojawia się franciszkanin Jaszewicz, późniejsi duszpasterze zmieniają się co 2-3 lata. Nawet w okresach, obejmujących działalność jednego księdza, zdarzają się kilkumiesięczne luki w zapisach.
g)   Generalnie biorąc, okres po 1800 roku nie jest wcale zły, jeśli chodzi o poprawność i dokładność zapisu. Zaczęły częstsze wizytacje, zmieniły się wymagania ,,z góry", np. na kopii pojawiły się podpisy proboszcza i dziekana Lachnickiego. Proboszcz musiał przekazać dane co do liczby parafian i ich płci, szczepienia ospy, istnienia szkółki.
h)   Ktoś popisał się wątpliwym poczuciem humoru, a było to 05.11.1816 podczas pierwszego chrztu udzielonego przez nowego administratora, bernardyna Cypriana Wertella. Nazwa miejscowości dziecka została zapisana jako... Parszukiewiczpol. Czy był to parafianin, który postanowił sobie zakpić z nowego księdza, czy też bernardyn lubił pożartować na koszt nie znających sztuki czytania parafian – nie wiadomo. Parsiuk to po naszemu prosiak (po litewsku paršas, zdrobniale paršiukas).

wd

 Bliższa lustracja przynosi z początku rozczarowanie, później genealog wzdycha ze zgrozą: ,,Boże, Ty widzisz i nie grzmisz!"
--------------------

Oj tam, oj tam...widziałem już lepsze kwiatki. Na przykład nazwisko zapisane częściowo cyrylicą a częściowo alfabetem łacińskim i to w jednym wyrazie. To dopiero sztuka!


Parafia Jeziory jest jak dotąd jedyną parafią grodzieńską, gdzie na matki chrzestne poproszono... Żydówki.
---------------------

Duch ekumenizmu:) W latach 1920's zawarł w sokólskim kościele ślub syn niejakiego Gehasmara Husejna Putreszacha-Demirchana, Jan-Józef Putreszach-Demirchan. Nic nie wiadomo o tym jakiego był wyznania.