Malawicze Górne - dziedzictwo kultury szlacheckiej na byłych Kresach

Zaczęty przez Leonard Drożdżewicz, Wrzesień 30, 2020, 09:37:17 AM

Poprzedni wątek - Następny wątek

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

Leonard Drożdżewicz

Malawicze Górne – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Sokółka.

https://pl.wikipedia.org/w/index.php?diff=60917525&oldid=60906963&title=Malawicze_G%C3%B3rne


Historia

W 1679 r. w Malawiczach Górnych osiedli Tatarzy, którzy za swoje zasługi wojenne i wierność Rzeczypospolitej otrzymali tu od Jana III Sobieskiego ziemie na własność. Tatarzy wznieśli w Malawiczach drewniany meczet, który jednak nie zachował się do dnia dzisiejszego. Jego istnienie potwierdza wizytacja parafii Sokółka z 1717 r. Obok Kruszynian i Bohonik była to wówczas największa wieś tatarska w okolicy.
Zdjęcie z 1975 r. ukazujące zachowany napis w języku arabskim nad wejściem do jednego z zabudowań gospodarczych, należącego wcześniej do rodziny tatarskiej

W ramach represji po Powstaniu Listopadowym władze carskie skonfiskowały majątki Tatarów z Malawicz i wysiedliły ich. W efekcie w 1848 r. w Malawiczach mieszkało już jedynie 19 Tatarów. Po powstaniu styczniowym skonfiskowano i przeznaczono na kolonizację przez rosyjskich chłopów zaścianek w Malawiczach Górnych.

W 1915 r. w związku z wybuchem I wojny światowej i niepowodzeniami armii Imperium Rosyjskiego na froncie wschodnim wszyscy Tatarzy z Malawicz ewakuowali się w ramach bieżeństwa w głąb Rosji, gdzie przebywali na wygnaniu parę lat. Do rodzinnej miejscowości powrócili po wybuchu rewolucji październikowej.

Według spisu z 1921 r. w Malawiczach mieszkało jeszcze 12 osób wyznania mahometańskiego[5]. Ich życie religijne skupione było wówczas wokół meczetu w oddalonych o ok. 3 km Bohonikach.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

W przeszłości mieszkańcy wsi, zarówno wyznania mahometańskiego jak i rzymskokatolickiego, powszechnie używali w codziennych kontaktach miejscowej gwary, zwanej językiem prostym. Na tle gwar używanych w sąsiednich wsiach (np. w sąsiednich włościańskich Malawiczach Dolnych) język ten wyróżniał się, będącym dziedzictwem kultury szlacheckiej na byłych Kresach- silniejszymi wpływami języka polskiego, co związane było ze szlacheckim rodowodem części mieszkańców Malawicz Górnych.
ZOFIA SAWANIEWSKA-MOCHOWA, ANNA ZIELIŃSKA, Dziedzictwo kultury szlacheckiej na byłych Kresach ...GINĄCA CZĘŚĆ KULTURY EUROPEJSKIEJ - dzieło dedykowane potomkom szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego, z którego obszarem, jak czytamy na stronie 49. ,,należy również łączyć teren po polskiej stronie (obecnej) granicy, pod Sokółką", w tym również okolice szlacheckie: Malawicze Górne i sąsiednie PUCIŁKI - w DOLINIE ŁOSOŚNY - vide: Helena Drożdżewicz, CHARAKTERYSTYKA GWARY WSI PUCIŁKI, Warszawa 1976, http://rcin.org.pl/Content/14301/WA243_26955_2631198_DZIE-KUL-SZLA-NA-BYL.pdf.