ETAP IB - cerkiew unicka w Żydomli

[Piotr Paweł CYPLA]

CERKIEW W ŻYDOMLI - indeksacja: CH 1821-1836; Ś/Z 1827-1834

W tabelach skróconych indeksów bazodanowych przedstawiono jedynie informacje podstawowe:

w zakresie chrztów/urodzeń:
1. liczba porządkowa (nie jest to numer aktu)
2. nazwisko i imię chrzczonego dziecka
3. miejsce urodzenia
4. obrządek religijny
5. status społeczny rodziców

w zakresie ślubów:
1. liczba porządkowa (nie jest to numer aktu)
2. informacje o panu młodym (nazwisko, imię, stan cywilny, status społeczny, miejsce pochodzenia)
3. informacje o pannie młodej (nazwisko, imię, stan cywilny, status społeczny, miejsce pochodzenia)

w zakresie zgonów:
1. liczba porządkowa (nie jest to numer aktu)
2. imię i nazwisko zmarłego
3. miejsce zgonu (zamieszkania)
4. przyczyna śmierci
5. miejsce pochówku
6. wiek zmarłego

Dane, co do których nie ma pewności zaznaczono kolorem czerwonym lub znakiem zapytania.

1821 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvR01RMkxKOFZta2M
1822 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvbmRHZHJBcnRoQlk
1823 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvcjhSWHNZMUFyaWc
1824 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvTFNJN0JHaFRSclU
1825 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvYU9PN3lybzFVZ2c
1826 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvNno1OXZpUnFfZUU
1827 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvNnUtNmhEZnFXSkE
1828 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvMmFzMjhJel9CcXM
1829 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvRjVmQlFyUjVkQ28
1830 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvQzB4UzBieXlMa3M
1831 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvazNmVktoSUptWEU
1832 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvMHdLVzBreEhpZUk
1833 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvRDRVamJ0Q0tnYk0
1834 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvQzhlVC1ZODA0RGc
1835 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvNTBaa2pOMVc3NkU
1836 - CHRZTY/URODZENIA https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvR0lCYURNemgyM0E

1827 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvUmdQVWFVMlE5d2s
1828 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvNEVlZVpHNGtmNW8
1829 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvT0NqYmRWUk10LUE
1830 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvcUdHczNqR2VDSVE
1831 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvRU1KbS1TbVdNbzg
1832 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvVW15dEtKVG5CQlk
1833 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvY284Q3lpSWR1Tms
1834 - ŚLUBY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvd3dZMzViejU0YkE

1827 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvNUlBcThEVV85MmM
1828 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvN290ckdpblU2Snc
1829 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvZGxXZndtSHcxa0U
1830 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvVWUydDRqdnRKZ0U
1831 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvbmVUUEMxWWxOMzg
1832 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvNjZrd0FJT1RRWFk
1833 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvd3JIVURGRDdXSnc
1834 - ZGONY https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvSHlGSFktXy1TUzg


WNIOSKI

Przy indeksacji wykorzystano mikrofilm Family Search "2100076 Item 3 Volume 634-4/321-322 Births 1821-1836 -- Marriages, deaths 1827-1834" – łącznie 1812 aktów umieszczonych na zdjęciach:

  births 1821-1836 (zdjęcia Nr 541-633)
  marriages 1827-1834 (zdjęcia Nr 636-646)
  deaths 1827-1834 (zdjęcia Nr 648-675)

W latach 1821-1836 w księgach jako paroch (administrator) cerkwi żydomlańskiej (od VII'1821 roku) występuje Jan SAWASZKIEWICZ.  W księgach sporadycznie pojawiają się także zapisy sporządzone przez wikarych cerkwi: Jana STUPNICKIEGO i Antoniego BOHDANOWICZA.  Pojedyncze akty sygnują Wincenty CHARTĘPOWICZ, Antoni KALINOWSKI (obydwaj pełniący funkcję wikarych cerkwi skidelskiej), Antoni RAFAŁOWICZ (rządca cerkwi kozłowickiej), a także Leon TARANOWICZ (paroch cerkwi spisko-komotowskiej). Okazjonalnie – głównie z okazji chrztów potomków parocha Sawaszkiewicza, występuje także Michał ONACEWICZ (kanonik katedry brzeskiej, Dziekan Grodzieński). 
W księgach chrztów/urodzeń bardzo znaczący jest udział parafian z innych niż żydomlańska cerkwi greko-katolickich i kościołów rzymsko-katolickich – np. cerkwie: hubieńska, jezierska, skidelska, kozłowicka, komotowska, wałpińska) oraz kościoły rzymsko-katolickie: jezierski, indurski, wielkoeysymonttowski, kamieński, poniemuński, grodzieński, trzeciański.  W księgach ślubów w zasadzie większość dotyczy parafian cerkwi żydomlańskiej, podobnie jak w przypadku ksiąg zgonów.

Wśród miast, wsi i okolic wymienianych w księgach oprócz należących parafialnie do cerkwi żydomlańskiej tj.  Żydomla,  Zawadzicze, Sawoleski (Sawoleska), Obuchowo, Kopce, Strupin, występują także: Budomla, Bylczyce, Cidziki, Eysymontty, Grodno, Horny, Hubinka, Jurewicze, Karole, Kotra, Kozłowicze, Kulesze, Kurpiki, Masztalery, Obuchowicze, Ogrodniki, Olenicze, Ośniki, Osuchowo, Paniuki, Pieczanka, Pławy, Pużyce, Starodworce, Strzelce, Toboła, Tołoczki, Zapole, Zarosławki.

W księgach chrztów/urodzeń wśród nazwisk szlachty (obydwu wyznań) występują między innymi: ANDREIEW, BORYSEWICZ, BYLCZYŃSKI, CIDZIK, CZERNIEWSKI, EYSYMONTT, GLOŃSKI, GROBICKI, GROCHOWSKI, HARCIUKIEWICZ, HAURUKIEWICZ, HORBACZEWSKI, HRYNCEWICZ, JENCZEWSKI, JODKO, JUROWSKI, KALINKIEWICZ, KAMIEŃSKI, KLIMOWICZ, KONSTANTYNOWICZ, KOSAKOWSKI, KUCZYŃSKI, LISOWSKI, ŁASIUKIEWICZ, ŁOZOWICKI, MACIEJEWSKI, MALESZEWSKI, MINUCZYC, OBUCHOWICZ, OLEŃSKI, OSIPOWICZ/SIPOWICZ, PARCHOWSKI, PIETRASZEWSKI, PUCIŁOWSKI, PYRSKI, RADZIWONOWSKI, RAFALSKI, SAWASZKIEWICZ, SERAFINOWICZ, SIEMASZKO, SKURAT, STARZYŃSKI, STRUPIŃSKI, STRZAŁKOWSKI, SZACIŁOWSKI, TARANOWICZ, TOŁOCZKO, TRZECIAK, WIERZBICKI, ZAPOLSKI.

Wśród pracowitych (obydwu wyznań) wymieniono między innymi: ABRAMEK, ADAMOWICZ, ADASZKIEWICZ, ANCUTA (ANCULA), ANDRYIEWICZ, APAŁAYKO, APLEWICZ, ARCIMIEŃ, ARCIUKIEWICZ, AUTKA, BABKO, BARANOWSKI, BAYDZIUK, BIERGIELEWICZ, BIRKOS, BRUSZKO, BUDRYC, BUDRYK, BUŁACH, BURDA, BUZUN, BYLEWICZ, CHARTOWSKI, CZEREWACZ, DALIDOWICZ, DAMANOWICZ, DANILIK, DENISEWICZ, DERBYSZ, DOBRYJANIEC, GRYGUŚ, HUBIENIA, HULEJ, HULIDA, JAKUSIEWICZ, JANUCZEŃ, KALEŚNIK, KALUTA, KARASZEWICZ, KARATKIEWICZ, KAREŁO, KARPACZ, KISIELEŃ, KOMAR, KORSZAK, KOSZCZYC, KOSZYC, KOT, KOZIOŁ, KUDŁA, KULIK, LULKOWSKI, ŁABANIA, ŁUHOWSKI, ŁUKASZEWICZ, MAGAŁOWSKI, MALIEWICZ, MATYSEWICZ, MICHAŁOWSKI, MIEKAĆ, MIKUSEK, MISIEWICZ, MYSZKO, NOWIK, OBUCHOWSKI, PAŁANKO, PANASEWICZ, PATALOT, PIECZKO (PIECZKA), PIEŃKOWSKI, PIETROWICZ, PILC, POŁUDZIEŃ, PROKOPOWICZ, PUZYNIA, ROSZKO, SALEJ, SALEŚ, SAWAŚCIEŃ, ŚCIEPANIUK, SIĆKO, SITKIEWICZ, SLIŻEWSKI, STASZKIEWICZ, STRESZKO, SUCHOCKI, SZAHUN, SZMOJŁO, SZNIPKO (SZNIPKA), SZURP, SZYSZKA, TARANKO, TATOĆ, TEŻYK, TURYS, UŁASEWICZ, WIERKEYKO, WITKIEWICZ, ZMITROWICZ.


KSIĘGI CHRZTÓW/URODZEŃ

Księgi metryczne chrztów/urodzeń Cerkwi w Żydomli z lat 1821-1836 zawierają łącznie 1 237 akty, z czego:

   1821 – 73 akty
   1822 – 76 aktów
   1823 – 57 aktów
   1824 – 96 aktów
   1825 – 99 aktów
   1826 – 81 aktów
   1827 – 85 aktów
   1828 – 91 aktów
   1829 – 95 aktów
   1830 – 94 akty
   1831 – 115 aktów
   1832 – 73 akty
   1833 – 71 aktów
   1834 – 101 aktów
   1835 – 20 aktów
   1836 – 5 aktów do 19 IV 1836 roku

Odnotowano największy udział parafian Cerkwi Żydomlańskiej (Żydomla) – 978 zapisów. Bardzo znaczący jest także udział parafian rzymsko-katolickiego Kościoła Jezierskiego – 216 zapisów (od I'1827 roku). Na 1 237 wystawionych aktów, 963 dotyczy chrztów w obrządku greko-katolickim (chrzest/bierzmowanie), a 274 w obrządku rzymsko-katolickim (tylko chrzest). Ostatnie dwa roczniki zawierają głównie akty dotyczące chrztów w obrządku rzymsko-katolickim. Z całkowitej liczby aktów, 623 dotyczy narodzin dzieci płci żeńskiej, a 614 płci męskiej, z czego 68 dzieci z nieprawego łoża oraz 3 przypadki narodzin bliźniąt. Pod względem udziału poszczególnych grup społecznych największą część stanowią ,,pracowici" – 898 aktów i ,,szlachta" – 322 akty. Wymienia się jeszcze ,,odnodworców" – 5 aktów, ,,mieszczan" – 3 akty oraz 9 aktów, gdzie pochodzenie społeczne nie jest ustalone.

KSIĘGI ŚLUBÓW

Księgi ślubów Cerkwi Żydomlańskiej z lat 1827-1834 zawierają łącznie 101 aktów, z czego:

   1827 – 21 aktów
   1828 – 10 aktów
   1829 – 11 aktów
   1830 – 11 aktów
   1831 – 15 aktów
   1832 – 16 aktów
   1833 – 10 aktów
   1834 – 7 aktów (do 11 XI 1834 roku)

Zawierane śluby głównie dotyczyły parafian cerkwi żydomlańskiej, a tylko kilka przypadków parafian zamieszkałych w innych parafiach, np. Grodno, Kotra, Eysymontty, Olenicze, Paniuki, Ogrodniki. Zaledwie 3 małżeństwa dotyczyły szlachty (EYSYMONTT, KLIMOWICZ, MALISZEWSKI). W 24 przypadkach pan młody był wdowcem, a w 22 panna młoda wdową. Akty nie dostarczają informacji o rodzicach nowożeńców.

KSIĘGI ZGONÓW

Księgi zgonów Cerkwi Żydomlańskiej z lat 1827-1834 zawierają łącznie 474 akty, z czego:

   1827 – 31 aktów
   1828 – 47 aktów
   1829 – 63 aktów
   1830 – 40 aktów
   1831 – 108 aktów
   1832 – 81 aktów
   1833 – 74 aktów
   1834 – 30 aktów (do 15 XII 1834 roku)

Najbardziej ,,obfitym" w zgony rokiem był 1831, kiedy to na 108 zejść, 40 spowodowanych było epidemią cholery (największe nasilenie V-VIII). Jako miejsca grzebalne najczęściej wymieniane są ,,mogiłki cerkwi żydomlańskiej", ale również ,,mogiłki przy kaplicy wsi Sawoleska", ,,mogiłki we wsi Kopce" i ,,mogiłki we wsi Strupin". Odnotowano 1 przypadek pochówku ,,w niepoświęconej ziemi". Na 474 zgony 240 dotyczą zmarłych płci męskiej, a 234 płci żeńskiej. Rozpatrując przyczyny zgonu w latach 1827-1834 do najczęściej występujących można zaliczyć:

   ,,z suchot" – 86 przypadków
   ,,z wrzodów" (różnego rodzaju) – 59 przypadków
   ,,z gorączki" – 50 przypadków
   ,,z puchliny" (rożne rodzaje) – 45 przypadków
   ,,ze starości" – 44 przypadki
   ,,z cholery" – 40 przypadków (tylko od V-VIII 1831 roku)
   ,,z dyaryi i dyaryi krwawej" – 29 przypadków
   ,,z kaszlu" – 26 przypadków

Dosyć dużą śmiertelność powodowały także choroby takie jak ospa (24) lub odra (10). Występowała także duża śmiertelność wśród kobiet w czasie połogu ( oraz bardzo duża śmiertelność wśród dzieci 0-17 lat, w tym:

   niemowlęta od 0-12 miesięcy – 73 przypadki
   dzieci od 1-5 lat – 164 przypadki
   dzieci od 6-10 lat – 28 przypadków
   dzieci od 11-17 lat – 11 przypadków

Łącznie wśród wszystkich odnotowanych zgonów (474), aż 276 stanowiły dzieci w wieku 0-17 lat.

Poniżej link do spisu wiernych cerkwi żydomlańskiej z 1823 roku:
https://drive.google.com/open?id=0B-OIdPZGS7cvSTJxNlB2a2N2Z0k